Meyve ağaçlarında gerçekleştirilecek olan şekil budaması işlemi yaşı genç olan ağaçların ileriki dönemlerde alacakları terbiye şekline göre budanmalarını kapsar ve fidanlık döneminden başlayarak meyve ağacının tacının gelişimini tamamladığı döneme kadar 5-6 sene ya da güçlü büyüyen ceviz ağacı gibi meyve türlerinde daha uzun süreler boyunca devam eder. Şekil budamasında ağacın çatı dalları ve bunların üzerinde de yardımcı dallar oluşturulur. Çatı dallarının birbirlerine göre olan konumu bunların üzerinde yardımcı dalların oluşum şekli meyve ağacının terbiye şeklini meydana getirir. Meyve ağaçlarında uygulanan şekil budamalarında meyve ağacının tacı dengeli bir şekilde dağıtılmış güçlü ve sağlam bir dal sistemi ile donatılır. Dalların sağlam oluşabilmesi için ağacın üzerinde bulunan dal açılarının 45-60 derece arasında olması gerekmektedir. Dar açılı olan dallar zayıf olup ağacın ürün yükü altında birleşme noktalarından yarılmaya ve ayrılmaya yatkındırlar. Çünkü bu dallarda odun borusu dokusu düzgün bir şekilde meydan gelmez. Kabuk dokusu açının iç bölümlerine girer. Bundan dolayı da bunların beslenmesi kötüdür. Ağaç üzerinde bulunan dal ve sürgünlerin açılarının genişletilmesi çeşitli yöntemler ile gerçekleştirilebilir. Bu yöntemler dallar arasına gergi koyma, dallarda ağırlık asma ve dalları bağlama gibi işlemlerdir.

Meyve ağacındaki sürgünler henüz taze iken gerçekleştirilen bu uygulamalar iyi bir sonuç elde etmeyi sağlar. Kartlaşmış olan sürgünlerde gerçekleştirilecek bu uygulamalar iyi bir sonuç vermez. Geniş açılı bir dal elde etmek amacı ile gerçekleştirilen uygulamalarda birisi de dikimi yeni gerçekleştirilmiş olan meyve fidanlarında bahar mevsiminde sürgünlerin biraz büyümesinde sonra gerçekleştirilen tepe kesme işlemidir. Dikim zamanında doruk dalı belirli bir yükseklikten kesilen meyve fidanlarında da sürgün büyümesi 15-20 cm kadar olunca gövde, tepe kısmında birbirine yakın ve dikine büyüyen sürgünlerin alt kısmından kesilir. Bu tepe vurmadan sonra gövdenin alt bölümlerinde oluşan yeni sürgünler geniş açılı olur.

Kış mevsimi budamasında da bu sürgünlerden amaca uygun olanları bırakılıp geriye kalanları dip kısmından kesilir. Meyve ağaçlarında şekil budaması esnasında doruk dala ve ana dallara rakip olarak büyüyen ve gelişim gösteren sürgünler dip kısımlarında kesilerek uzaklaştırılmalıdır. Meyve ağacının iç bölümlerine doğru büyüme gerçekleştiren paralel bir şekilde gelişip birbirini kapatan sürgünlerden uygun durumda olanlar ağaç üzerinde bırakılıp geriye kalanları dip kısımdan kesilir. Meyve ağacı üzerindeki ana dallar 25-30 cm mesafelerle ağacın dış kısma bakan sürgünlerden sağlı, sollu düzgün mesafelerle yardımcı dallar seçilir. Dallarla sürgünler arasında denkleşmeyi meydana getirmek amacıyla uç alma işlemi gerçekleştirilir. Sürgün uçları her zaman dışa bakan tomurcuk üzerinden kesilmelidir. Doruk dala her sene belirli bir kısaltma işlemi uygulanır ve çoğunlukla ilk yan sürgüne kadar kısaltılır.

Meyve ağacı üzerinde yan sürgün yoksa doruk olan dalın 1/3 oranında kısaltması yapılır. Meyve ağacının üst ve alt kısımlarında bu işlemler ile dengeli bir gelişme meydana getirilmiş olur. Meyve ağacının tepe kısımlarının fazla gelişim göstermesine izin verilmez. Doruk dallı terbiye şekillerinde meyve ağacı konik bir şekil alacak biçimde terbiye edilir. Çoğunlukla şekil budama işlemi gerçekleştirilen meyve ağaçlarında terbiye sistemi ne olursa olsun güçlü büyüyen meyve ağaçlarında hafif zayıf büyüme gerçekleştiren meyve ağaçlarında orta derecede şiddetli budama işlemi gerçekleştirilmelidir. Meyve ağacı şekil budaması işlemi sırasında dik bir büyüme gerçekleştiren sürgünlerden bazıları eğilip bükülerek meyveye yatmaları hızlandırılır. Bu işlem ile meyve ağacının erkene verime yatma işlemi gerçekleştirilmiş olur.