Peyzaj Tasarım Süreci

Peyzaj Tasarım nasıl yapılır?

Peyzaj tasarımının yapılacağı çevreye ilişkin bir tasarım çalışmasına başlaması konu ve isteğe bağlıdır. İşlemde biz buna kullanıcı müşteri istekleri diyoruz. Peyzaj tasarımı yapılacak çalışmayı boyutları ve ortamı ne şekilde olursa olsun bunun bir kullanıcısı ve müşterisi vardır. Örnek vermek gerekirse şehirsel bir ortamda bir parkın kullanıcısı o şehrin sakinleri yani yaşayanları ve orayı ziyaret edecek olanlardır. Dolayısıyla yapacağımız peyzaj tasarımını o şehrin sosyal kültürel yapısına uygun olarak ona göre yapmamız gereklidir. Peyzaj tasarımını uygulayacağımız yer bir ev ve binanın bahçesi ise o bina ve ev sahiplerinin istek ve beğenilerine göre yapılmalıdır. Genel olarak sürekli olarak yeşil olan bir bahçe istiyorum, sürekli çiçek açan bahçe istiyorum, güzel kokan bahçe istiyorum, yeşili seviyorum ve yeşil bir bahçe istiyorum, merdivensiz ve düz ayak bir bahçe istiyorum, bakımı kolay olan bir bahçe istiyorum gibi talebe göre hareket edilir.

Peyzaj tasarım sürecinde çevre analizi

Peyzaj yapılacak alanın doğal ve kültürel envanteri çıkartılır, peyzaj yapılacak alanın içerisine ve yakın çevrenin iklim toprak gibi hidrolojik yapısı ve çevresindeki bina ve benzeri gibi yapıların araştırılması detaylı bir şekilde yapılır. Peyzaj tasarımın yapılacağı arazide arazi ile ilgili önemli notlar alınarak yapılacak tasarı ile ilgili kullanım planları, haritalar, raporlar, hava fotoğrafları, istastiki bilgiler, konu ile alakalı uzman görüşleri gibi önemli bilgiler toplanır. Ayrıca peyzaj tasarımının uygulanacağı alanında fotoğrafları çekilerek düzgün bir çevre analizi yapmak için bütün envanterler sağlıklı bir şekilde toplanır. Peyzaj tasarım sürecinde çevre analizi en sağlıklı bu şekilde yapılır.

Peyzaj tasarımında değişik ölçek ve uygulamalar

Peyzaj mimarlığı deyimi 2 ayrı kavramı bir araya getirmektedir. Peyzaj genellikle doğal envanterler den oluşan ve zaman içerisinde doğal olarak gelişen bir çevreyi anlatırken mimarlık inşa-i nitelikte daha en başından ve zaman içerisinde yaşanılacak bir yapıtı belirler. Peyzaj planlamasındaki peyzaj kelimesi peyzaj mimarlığındaki peyzaj kelimesinden daha uyumludur. Planlama ileriye dönük kestirimler yapan istatistikteki rakamlarla hallolmuş bir uğraşıyı anımsatır. Bu şekilde değerlendirilirse planlama daha denk 2 kavramı bir araya getirir. Peyzaj tasarımının konusu olan arazi belirtildiği gibi birbirinden çok farklılık gösteren ürün yelpazesi içerisinde yer alır. Uygulamanın yapılacağı yer arazi veya kentseldir. Peyzaj tasarımı yalnız bahçe tasarımı durumunda iken kent parkı, milli park ve hatta geniş bölgelerin planlanması zaman içerisinde uğraşın kapsamına girmiştir. Yinelersek şimdi herkesçe kabul edilmekteki peyzaj tasarımı ölçek yelpazesi nedeniyle iki yönlüdür. Bunlar peyzaj mimarlığı ve peyzaj planlamasıdır.

Peyzaj tasarımındaki bölge planlaması

Bu açılımda yer alan bölge planlama ölçeği dışındaki uğraşlar genelde peyzaj mimarlığının kapsamına girmektedir. Peyzaj tasarımında kentsel parçaların etüdünün yapılması ile dördüncü ve beşinci konu grupları peyzaj mimarlığı ve peyzaj planlamasının ortak alan konularıdır. Başka bir ifade ile tekil yapı ve çevresi kentsel mekan tasarımları ve küçük ölçekli planlamaların bir kısmı mimarın veya peyzaj mimarının alanıdır. Yapılacak olan peyzaj tasarımının uygulamanın yapılmaktaki durumu net bir şekilde tespit edilmeli ve ayrıca çevresel faktörlerinde göz önüne alınarak bunların da tasarımın değerlendirilmesine eklenmelidir. Bu iki hususa dikkat etmek yapılacak olan tasarımda tasarımı etkileyen önemli faktördür. Peyzaj tasarımını uygulayacak olan tasarımcı çalışmasına başlamadan önce uygulamanın yapılacağı arazinin etüdünü, iklim koşullarını, yapısını ve kullanacak olan kişilere göre insan ilişki faktörlerini uygulamanın yapılacağı arazi üzerinde pratik çalışma yaparak tespit etmelidir. Böylelikle uygulanacak olan tasarım daha sağlıklı ve tekrar yapmaya gereksinim kalmadan daha düzgün olacaktır.

Peyzaj tasarımında arazi yapısı nasıl olmalı?

Peyzaj tasarımındaki arazi faktörleri uygulamanın yapılacağı arazinin veya bölgenin peyzaj tasarımını doğrudan etkileyen en önemli fiziksel ve yapısal özelliktir. Uygulamanın yapılacağı coğrafi durum,arazinin fiziksel koşulları, yöresel bitki örtüsü, malzeme ve mevcut teknolojidir. Kırsal araziler genel olarak daha geniştir. Doğal olarak da uygulamanın yapılacağı alanda tasarlamada kısıtlamalar daha azdır. Ancak arsa kısıtlı da olsa görsel algılama sahanın genişliği sebebiyle etkisel boyutları gerçek boyutundan da geniştir. Bahçe düzenleme Bunda doğa hakim durumdadır. Toprak ve arazi forumları güçlü,görsel etkenlerdir. Bundan dolayı uygulamanın yapılacağı tasarımda doğa ile daha fazla iç içe geçmiş bir tasarım yaklaşım olanağı vardır. Yapısal ögeler doğa üzerine enpoze edilmiş durumdadır. Kırsal arazi hava koşullarına daha açıktır. Dış doğal etkenlere karşı korunaksızdır. Peyzaj tasarımının uygulanacağı kent içi araziler şehirsel alanda arazi boyutlarına göre belirlendiği için daha kısıtlıdır. Ve arazi arsa bedelleri yüksek olduğundan en yi biçimde değerlendirmek gerekir. Çevre arsalardaki yapı adaları büyük bir olasılıkla uygulamayı kapatıcı etkilere sebep olacak sadece uygulamanın yapılacağı alana değil mekanı da kısıtlandıracaktır. Uygulamanın yapılacağı alanın kısıtlı olması peyzaj tasarımının boyutunu etkileyeceğinden seçilecek peyzaj elemanlarının özelliği de daha çok önem kazanacaktır. Şehir içi arsaya yaklaşım şehir yolu ve kaldırımlardan alınmaktadır. Egzoz gazı şehir yolu araba gürültüleri ve kaza tehlikeleri kaynağıdır. Şehir içi geniş alan kaplamaları ve yapı adaları ile doğal çevreden iklim bakımından çok farklıdır. Isı derecesi güneş ışınlarının yansıması, rüzgar yönleri şehir içlerinde kırsal araziye göre farklı olduğundan değişime uğrar. Kırsal arazi de bulunan doğan envanterler ağaçlar, kayalar, su, tepeler gibi ögeler şehirlerde az sayıda olduğundan dolayı bunlar korunmalıdır. Düz araziler genişliği ve açıklığı ufka dek uzanması nedeniyle çoğa yapıda kişinin belirlediğinden çok daha üstün bir ölçek sunar.

Peyzaj tasarımının uygulanacağı düz araziler genellikle monotondur. Üçüncü boyut ya da farklı bir nokta yoktur. Ufuk çizgisi tek ve sürekli ögedir. İklimsel şartlardan korunma imkanı hiç yoktur. Bundan dolayı özellikle güneş önemli bir tasarım faktörü oluşturmaktadır. Düz arazi en az planlama kısıtlaması koyar. Göreceli olarak tasarıma yaklaşım yönü ve biçimi arazi şartlarının belirlenmesi için düz arazi oldukça az öznellik sağlar ve daha az ilginçlik sunar.

Peyzaj tasarımında eğimli araziler

Peyzaj tasarımında eğimli araziler; Eğimli arazinin özelliği inişli çıkışlı ve engebeli oluşudur. Arazinin eğiminin doğasına uygun olarak teraslı veya setli bir şema uygulanabilir. Eğimli arazilerde arazinin doğal eğimleri peyzaj tasarımının ana planlamasının belirleyici faktörleridir. Eşit yükseklikte ki alanlar eğim aksına dik dar şeritler halindedir geniş düzlükler bulunmaz. Düzlükler elde edebilmek için eğimden kesilebilir. Veya eğimler oyularak, eğim doldurularak değişik formasyonlarda çıkmalar yapılabilir. Her iki koşulda da toprağın yerinde durması için ve kaymalar oluşmaması için istinat duvarı inşa edilmesi gerekir. Diğer farklı bir yol ise uygulamanın yapılacağı arazi üzerinde eğimden bağımsız platformlar yapılabilir. Eğimli arazide drenaj yüzey suyunu tahliye ve akıtma sorunu özellikle çok önemlidir. Eğimli bir arazide bulunan su elemanları akım şekli bakımından ilginç olabilir. Uygulamanın yapılacağı alanda eğim motorlu araç trafiği fazla ise yaklaşım eğim çizgilerine paralel olarak alınmalıdır.

Peyzaj tasarımında iklim koşulları

Peyzaj tasarımında iklim koşulları Uygulamanın yapılacağı peyzaj tasarımında iklim ve klima peyzaj mimarlığının en önemli tasarım faktörlerindendir. İklimsel koşullar fiziksel çevreyi harmanlayıp dış alanların kullanımını etkileyerek mimari forumların peyzajın şekillenmesinde tamamlayıcı olur. Peyzaj tasarımında iklim çeşitleri ısı, nem, rüzgar, güneş yansımanı, nemin yoğunlaşması gibi naturel olayların toplam etkisidir. Son yıllardaki teknolojik gelişmeler iklim koşullarını olumsuz yönde etkilediğinden korumaya bazı durumlar olarak önem vermiştir. Örneğin tamamı kapalı olan alışveriş merkezler yapmak geniş açıklıklı alanların geliştirilmesi yapay havalandırmalar ile mümkün olabilmiştir. Doğal iklim koşullarına uygun peyzaj  tasarımı yapmak ona aykırı bir tavır almaktan daha akılcıdır. Yapılandırma ve bitkilendirme öyle bir şekilde yapılmalıdır ki iklimin olumlu etkilerinden yararlanırken olumsuz etkiler önlenmelidir. Uygulamanın yapılacağı bina içerisindeki ve dış alandaki ısı derecesi hava akımı yönlendirmeleri ile arazi üzerindeki konumlandırma ile yapım tekniği ile ve ağaçlandırma ile olumlu yönde ayarlanabilir. İklim çeşitlerinde tek değişmeyen faktör güneştir. Sürekli aktif olan iklimsel etkendir. Güneşin etkileri enlem ve derecesine göre ve mevsimine göre de değişebilir.